Stoomtramavontuur - Kerstspecial
Zaterdag & zondag: 12/13/19/20 december
Dagelijks 26-30 december
Aanvangstijden Stoomtramavontuur: 10:00, 12:00, 14:00 uur.
De Museumstoomtram gaat weer rijden in de mooiste tijd van het jaar. Het vuur van stoomlocomotief 30 uit 1908 wordt in december opgestookt voor een nieuw sfeervol reisavontuur. Dat begint op tramstation Hoorn. Dit jaar doen we dat iets anders dan anders. Geheel Coronaproof, maar minstens zo veelzijdig en gezellig. Je begint je bezoek met een speciale kerstpuzzeltocht op het museumterrein in Hoorn, gevolgd door een rit met de tram naar Wognum en terug (zonder uitstap). Dankzij de stoom uit de locomotief is het onderweg heerlijk warm. Een ontmoeting met de Kerstman kunnen we dit jaar niet garanderen, maar een ding weten we zeker: Hij heeft voor alle meereizende kinderen een cadeautje laten bezorgen! Het programma Stoomtramavontuur- Kerstspecial duurt circa twee uur.
SHM 501
Een indrukwekkende verschijning met een bijzonder verhaal. Zo kun je rijtuig 501 zonder meer noemen. Conservatoren, vrijwilligers en stagiairs van de Museumstoomtram hebben vijf jaar gewerkt aan de technische ontwikkeling en bouw van dit eerste ‘Replicarijtuig’. De reconstructie is financieel mogelijk gemaakt dankzij de deelnemers van de BankGiro Loterij. Op 25 oktober 2019 maakte het zijn eerste rit naar Medemblik.
Reconstructie
Rijtuig 501 is een reconstructie, gebaseerd op de rijtuigen serie C228-297 van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). Hun levensloop begint spectaculair: In hun eerste jaren zouden deze balkonrijtuigen zelfs als hoofdspoorrijtuig tot onder andere Parijs hebben gereden. Maar, lang duurde deze rol als ‘Thalys avant la lettre’ bepaald niet. Ze waren meer geschikt voor het vervoer op lokaalspoor- en later tramlijnen en zo waren ze vanaf het prille begin in 1887 onder andere te zien op de lokaalspoorweg Hoorn-Medemblik.
Van een ‘perfecte replica’ is geen sprake, omdat het nieuwe rijtuig iets groter is en anders van constructie. Een ‘zo nauwkeurig mogelijke interpretatie’ is een betere typering. Met name in de afwerking komt het tot in de details overeen met het oorspronkelijke rijtuig, waarbij het geheel bovendien voldoet aan de veiligheidseisen van onze tijd
Lees verder…
Stoomtramrijtuigen
Het prototype rijtuig verschijnt als restauratierijtuig op de baan in de markante donkergroene kleurstelling met bladgouden belettering van de HIJSM. Eerst als aanvulling en later als mogelijk alternatief voor de Oostenrijkse rijtuigen die op dit moment nog het grootste deel van de diensten bij de Museumstoomtram verrichten. Doel is op termijn alle van oorsprong buitenlandse rijtuigen in de collectie te vervangen door materieel dat past binnen het Nederlandse presentatiegebied van de Museumstoomtram. Uiteraard zal de restauratie van de oorspronkelijke Nederlandse stoomtramrijtuigen daarbij wel de hoogste prioriteit blijven houden. Het nummer 501 heeft de HIJSM zelf niet gebruikt, maar had mogelijk kunnen worden toegekend aan een nieuw te bouwen serie rijtuigen aan het einde van de IJzeren (19e) Eeuw. De huidige Oostenrijkse rijtuigen zijn genummerd vanaf 51. De eerste stap in hun opvolging is inmiddels gezet.
ontdek meer
Sfeervol tijdreizen in de winter
In de winter periode biedt de Museumstoomtram verschillende mogelijkheden om een sfeervolle tijdreis te maken. Reis mee naar Sinterklaas op zijn pakjesboot, de Dickens Express of de Kerst Express.
OP stoomsafari in de herfstvakantie
De locomotief fluit en de stoker gooit kolen op het vuur! Klaar voor vertrek? Een avontuurlijke reis door een andere tijd begint… Stap in, beleef en ontdek de Spannendste Tijdreis met Stoomtram en Boot tussen Hoorn, Medemblik en Enkhuizen. Kinderen zijn deze Herfst extra welkom bij de Museumstoomtram! Je kunt zelfs GRATIS meereizen vanuit Enkhuizen!
– Dagelijks 15-23 oktober 2022 –
Reis mee
Op het sfeervolle tramstation van Hoorn ga je in een keer 100 jaar terug in de tijd. In het Bello Atelier wordt de Tram voor Bello gerestaureerd en vind je de indrukwekkende stoomlocomotieven. In de herfstvakantie wordt de dienstregeling verder uitgebreid en zijn er dagelijks twee stoomtrams onderweg.
Stoomsafari
Alle kinderen krijgen deze herfstvakantie de GRATIS Stoomsafarikoffer vol leuke opdrachten over de stoomtrams en de mensen die de stoomtrams laten rijden. Verwonder je in het lab van Professor Stoomschuif. Help de goederenarbeider of knip je eigen kaartje bij de conducteur. En vergeet natuurlijk vooral niet een kijkje te nemen bij het kolenvuur van de stoker!
GRATIS Tijdreizen
Let op onze speciale HERFSTACTIE: per volwassene (met het standaard tarief) reist 1 kind GRATIS mee bij vertrek met de boot vanuit Enkhuizen om 10.40 naar Medemblik en aansluitend met de stoomtram naar Hoorn (aankomst 14.40). Deze actie kan alleen online worden geboekt!
Heb je een Museumkaart of Vriendenloterij VIP-kaart? Dan kun je sowieso voordelig reizen met stoomtram en boot!-
Het Seinhuis op emplacement Hoorn
Het seinhuis van de Museumstoomtram Hoorn Medemblik stond oorspronkelijk in Kesteren. Het werd in 1897 gebouwd in opdracht van de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij bij de aansluiting van de spoorlijn naar Amersfoort op de lijn Nijmegen – Geldermalsen – Dordrecht. Vermoedelijk is het een standaard-type.
Lees verder…
Herbouw
Direct na de buitendienststelling van de klassieke beveiliging in juni 1983 is het seinhuis door medewerkers van de Museumstoomtram gedemonteerd. In het begin van 1985 is begonnen met de herbouw in Hoorn. Daarbij is gebruik gemaakt van tekeningen van een soortgelijk seinhuis. Gedurende het project is veel houtwerk vernieuwd. De beschadigingen van een beschieting in 1944 bleken soms maar provisorisch te zijn hersteld.
Een paar planken met authentieke gaten zijn bewaard als tentoonstellingsobject.
Interieur
Het interieur van het seinhuis in Hoorn is zoveel mogelijk intact gerestaureerd in de oorspronkelijke toestand. De treindienstleider controleert vanuit het seinhuis de tramdienst tussen Hoorn en Medemblik en de seinhuiswachter bedient met het handeltoestel de seinen en wissels op het emplacement in Hoorn. Op de meeste dagen zijn deze functies overigens in één persoon gecombineerd.
ontdek meer
Werkplaats Hoorn
In Hoorn bevindt zich de werkplaats waar de Museumstoomtram de collectie rollend materieel restaureert, stalt en inzet in de tramdienst.
Lees verder…
De werkplaats is gebouwd rond 1930 als rijtuigloods voor motorwagens, die vanaf die periode dienst gingen doen op de lokaalspoor- en tramwegen rond Hoorn. Het gebouw is eigendom van de Museumstoomtram en zal vanaf 2017 ingrijpend verbouwd worden, onder andere dankzij een bijdrage mogelijk gemaakt door de deelnemers van de BankGiroLoterij.
ontdek meer
Tramstation Hoorn
Oorspronkelijk vertrokken de treinen naar Medemblik vanaf het huidige spoorwegstation in Hoorn. Aan de noordzijde – waar zich nu het terrein van de Museumstoomtram bevindt – lag het goederenemplacement en was geen station. De Museumstoomtram begon zijn activiteiten met een klein gebouw en perron aan de Koepoortsweg. Nadat het perron werd verlegd naar het emplacement werd in 1987 begonnen met de bouw van een stenen gebouw. Dankzij een Extra Project Bijdrage mogelijk gemaakt door de deelnemers van BankGiro Loterij, kon het verder uitgebreide en gereconstrueerde tramstation in 2016 worden geopend.
Lees verder…
Tramstation Hoorn is dus een nieuw gebouw dat in feite alle elementen in zich heeft van een historisch stoomtramstation. Het ontwerp is gebaseerd op het tramstation van Coevorden, dat in 1900 werd gebouwd voor de Dedemsvaartsche Tramweg-Maatschappij. Dat gebouw bestaat overigens nog steeds. Qua grootte en type paste het ontwerp van dit gebouw het best in de Hoornse omgeving en bij de andere stations. Het interieur bestaat uit een houten loket in de centrale hal, met in beide vleugels respectievelijk tentoonstelling De Tijdlijn en de Stationsrestauratie. Buiten bevindt zich een houten luifel. Eronder en op het stationsplein zijn werkende gaslantaarns geplaatst. Aan de gevel hangen emaille reclameborden van historisch model. De kleuren van het gebouw werden aan het begin van de twintigste eeuw ook gebruikt in en rond de stations tussen Hoorn en Medemblik.
Voorts is een kiosk gebouwd, naar het voorbeeld van een dienstgebouw van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij, van waaruit de Museumstoomtram De Stoomsafari verzorgd. Het plein is van kleine steentjes voorzien en de toiletten zijn in een apart retiradegebouw ondergebracht. Bovenin het gebouw bevinden zich de kantoren van het museum.
Op onderstaande foto’s is Hoorn Tramstation te zien in 2016, 2013 en 1983 (voormalig haltegebouw Koepoortsweg).
ontdek meer
Personenrijtuig eerste klasse van de Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (ZNSM)
Houten personenrijtuig op twee vaste assen.
In 1890 begon de Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (ZNSM) een tramdienst tussen Breda en Oudenbosch. In de jaren erna werd het lijnennet van het bedrijf verder uitgebreid over het westen van de Provincie Noord-Brabant. Het rijtuig – waarvan we het historische nummer nog niet exact kennen – behoorde tot de eerste rijtuigen die bij het bedrijf gingen rijden. Het heeft een aantal bijzonderheden. Het behoort tot de oudste type kleine stoomtramrijtuigen op twee assen, waarvan er verder geen een bewaard is gebleven en het rijtuig was een volledig eerste klasse rijtuig. Verdeeld over twee afdelingen bood het 16 zitplaatsen en 6 staanplaatsen. Het rijtuig was voorzien van petroleumverlichting en een sierlijk potkacheltje. De ZNSM had uiteindelijk tien van deze kleine eerste klasse rijtuigen in dienst.
Lees verder…
In 1934 gingen de stoomtrambedrijven in Noord-Brabant samenwerken in de Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten BBA. Al snel werden de verouderde tramlijnen opgeheven. Het rijtuig werd in 1935 aan een particulier verkocht in Waalwijk en kwam als tuinhuis in Kaatsheuvel terecht, waar het tot 2016 in een opvallend complete staat onderhouden werd. In het rijtuig bevindt zich het gehele interieur, dat in die periode in het rijtuig aanwezig was.
| Specificaties |
|---|
| Cultuurhistorische waardering | In afwachting |
| Kerncollectie? | In afwachting |
| Bouwjaar | 1890 |
| Gebouwd door | Métallurgique, Nijvel (België) |
| Gebouwd voor | Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (ZNSM) |
| Verworven | 2016 |
| Staat van het object | Statisch museumstuk |
| Huidige locatie | Hoorn |
| Lengte over buffers | 7144 mm |
| Breedte zonder richels | ca. 1960 mm |
| Hoogte v.h. dak zonder uitsteeksels | ca. 3005 mm |
| Spoorbreedte | 1067 mm |
| Aantal vaste zitplaatsen | 16 eerste klasse (later i.v.m. plaatsing potkachel minder) |
| Aantal vaste staanplaatsen | 6 |
| Totaal aantal plaatsen | 22 (later minder) |
| Geschiedenis |
|---|
| 1890-1935 | in dienst als personenrijtuig |
| 1935-2016 | verkocht voor gebruik als tuinhuis aan particulier in Kaatsheuvel |
| 2016 | Geschonken aan de Museumstoomtram en overgebracht naar Hoorn |
| 2017- | Tentoongesteld in Hoorn als representant van de beginjaren van de Stoomtram in Nederland |
ontdek meer
Personenrijtuig AB8 van de Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij (ZVTM)
Houten personenrijtuig op twee draaistellen.
Rijtuig AB8 werd in 1916 door Allan geleverd aan de Zeeuws-Vlaamse Tramweg-maatschappij (ZVTM). Het rijtuig verzorgde als gecombineerd eerste en tweede klasse rijtuig het reizigersvervoer op het in de jaren 1914-1928 door de ZVTM in Zeeuws-Vlaanderen in exploitatie gebrachte dichte tramnet. Het deed dienst tot in de Tweede Wereldoorlog en kwam niet ongeschonden uit de strijd. Dit was één van een serie van 16 rijtuigen die fabrikant Allan bouwde voor de ZVTM (AB 1-16), van het model dat eerder voor de lijn Zwolle – Blokzijl van de Spoorweg- Maatschappij Zwolle-Blokzijl -ZB- (later Nederlandsche Centraal Spoorweg maatschappij -NCS-) was geleverd, maar langer. Deze rijtuigen bevatten 9 zitplaatsen eerste klasse en 24 tweede klasse.
Voordat zij beschikbaar kwamen, behielp de ZVTM zich met de door de IJzendijksche Stoomtramweg – Maatschappij (IJzSM) ingebrachte rijtuigen en een of enkele gehuurde rijtuigen van de Stoomtram Breskens Maldeghem (SBM)
Aangezien zestien rijtuigen tenslotte niet genoeg leek voor het in de jaren 1914-1928 door de ZVTM in exploitatie gebrachte net, werden in 1930 nog drie nagenoeg gelijke rijtuigen, AB 17-19, geleverd door La Brugeoise. Hierin was de eerste klasse anders ingericht, zodat daar 10 zitplaatsen waren. Twee rijtuigen van de eerste serie (nrs. 15 en 16) zijn met de drie later gebouwde soortgenoten in 1936 omgebouwd tot motorrijtuigen. Ze heetten daarna ME15 en ME16.
Na de oorlog werd AB 8 een zogenaamd ‘plukrijtuig’ en leverde het onderdelen aan de overige achttien rijtuigen van dit type.
Volgens een bericht in Tramnieuws van november 1946 werden in dat jaar de rijtuigen AB 7-8 afgevoerd. Zij werden wel buiten dienst gesteld en ten behoeve van de andere rijtuigen van onderdelen ontdaan, In 1948-1949 werd het reizigersvervoer per tram bij de ZVTM opgeheven. AB 7 en 8 zijn pas in 1950 tegelijk met de niet verbouwde rijtuigen (AB1-14) voor sloop verkocht.
De rijtuigbak van AB 8 werd echter niet gesloopt en diende tot 1960 als noodwoning te Kapellebrug. Daarna ging hij als duiventil fungeren!
Op 1 december 1998 verliet de bak Zeeuws-Vlaanderen om opgenomen te worden in de collectie van de Museumstoomtram.
Het rijtuig heeft een opvallend fraai ontwerp. Het is voorzien van teakhouten latten, gesloten balkons en een lichtkap. Er zijn negen zitplaatsen eerste klasse en 24 in de tweede. Van het rijtuig ontbraken de draaistellen en het interieur. Één van de zijwanden was grondig verbouwd. Het frame en de overige wanden hadden de tand des tijds beter doorstaan. Op basis van onder andere deze gegevens is een restauratieplan opgesteld en zijn werktekeningen gemaakt, die nodig waren om belangrijke onderdelen te kunnen reconstrueren. In 2007 werd met de restauratie van het personenrijtuig begonnen. Eind 2010 was de restauratie voltooid.
De afleveringsproefrit vond plaats op 19 mei 2011 waarna het rijtuig voor de duur van het zomerseizoen werd opgeborgen. Op 6 september 2011 maakten de leden van het Genootschap Ooievaar de officiële eerste rit; sindsdien wordt het rijtuig in de dagelijkse dienst gebruikt.
| Specificaties |
|---|
| Cultuurhistorische waardering | A-status, register Railmonumenten |
| Kerncollectie? | Ja |
| Bouwjaar | 1916 |
| Gebouwd door | Allan te Rotterdam |
| Gebouwd voor | Zeeuws-Vlaamsche Tramwegmij. (ZVTM) |
| Verworven | 1998 |
| Staat van het object | Dienstvaardig |
| Huidige locatie | Hoorn |
| Lengte over buffers | 13900 mm |
| Breedte zonder richels | 2240 mm |
| Hoogte v.h. dak zonder uitsteeksels | 3400 mm |
| Spoorbreedte | Oorspronkelijk 1000 mm |
| Aantal vaste zitplaatsen | 33 (9 Eerste klasse -A-, 24 Tweede klasse -B-) |
| Aantal vaste staanplaatsen | 24 |
| Totaal aantal plaatsen | 57 |
| Geschiedenis |
|---|
| 1916-1946 | in dienst als personenrijtuig |
| 1946-1960 | verkocht als noodwoning naar Kapelle brug |
| 1960-1998 | verkocht als duiventil naar Hulst |
| 1998 | verkocht aan de Museumstoomtram en overgebracht naar Hoorn |
| 1999 | overgebracht naar opslag in Zwaag |
| 2007 | aanvang restauratie |
| 2010 | restauratie voltooid |
ontdek meer
Personenrijtuig BC6 van de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij (NCS) -Ex GS AB21- (SHM)
Houten personenrijtuig op twee draaistellen.
Dit rijtuig werd in 1915 door de fabrikant Allan als één van een serie van twee aan de toenmalige Nederlandsche Centraal Spoorweg maatschappij geleverd, het was een nalevering op een grotere serie, die door verschillende fabrikanten zijn geleverd, ze kregen de nummers BC5 en BC6.
De NCS opende in 1908 haar tramlijn Nunspeet Hattemerbroek -Zwolle met een merkwaardig samengesteld rijtuigpark: naast tweeassige rijtuigen die meer op de elektrische stadstramrijtuigen uit die tijd geleken dan op stoomtramrijtuigen, kwamen een 9 tal vier – assige in dienst, Bij het ontwerp speelden voor die tijd moderne design-opvattingen, zoals de Amerikaanse vorm en afwerking met Jugendstil-details, een belangrijke rol.
De eerste zeven werden gebouwd door de Groot (4) en Van der Zypen (3), ze waren onderverdeeld in drie rijtuigen derde klasse (C) en vier gemengd tweede en derde klasse (BC) Allan bouwde er in 1915 nog twee, Dus aansluitend de BC5 en 6
De BC-rijtuigen boden 12 zitplaatsen tweede klasse en 26 derde, de C’s boden 40 zitplaatsen derde klasse in twee afdelingen van elk 20. Deze rijtuigen waren vrij sober ingericht met langs banken.
In 1919 werden de negen rijtuigen opgenomen in het materieelpark van de SS (Staats Spoor) waarna ze nog later (bij de fusie tot NS) werden ingepast in het park van de NS.
Na de opheffing van de tramlijn naar Nunspeet in 1931 zijn zij op de lijn Kwadijk -Volendam dienst gaan doen. Toen het reizigersvervoer hier, na inkorting tot Edam in 1932, in 1933 geheel werd gestaakt, gingen zes van de negen rijtuigen naar de Gooische Tramweg Maatschappij (GoTM).
De GoTM nam deze zes rijtuigen onder de nummers 20, 19, 21, 16, 17 en 18 in haar rijtuigpark op. De inkrimping van het GS-tramwegnet bracht ze in 1939 echter terug bij de NS, die ze daarop aan de Noord-Zuid Hollandsche Tramweg Maatschappij (NZHTM) doorgaf. Daar werden zij in 1940 voor de elektrische dienst in gebruik genomen als aanhangrijtuigen B24, B25, B26, B21, B22 en B23.
Vijf van de zes rijtuigen werden voorzien van gesloten balkons, De B 26 behield echter de open balkons. De langs banken waren in alle zes rijtuigen vervangen door dwarsbanken (32 zitplaatsen).
De NZHTM heeft de B 21-26 in 1961 afgevoerd.
De B26 is toen door belangstellenden bewaard en tenslotte ondergebracht in de verzameling van de de Tramweg-Stichting. In 1971 werd dit rijtuig in Hoorn teruggebracht in de Gooise toestand, met het nummer 21 (als AB rijtuig) en heeft tot 2020 zodanig dienst gedaan bij de Museum Stoomtram. Thans wordt het rijtuig teruggebracht in de veel luxere oorspronkelijke staat van aflevering aan de NCS.
De nummering door de loop der tijd van dit rijtuig was dus als volgt:
BC 6 (NCS) = BC216 (SS/NS) = BC21 (GoTM)= B26 (NZHTM) = AB21 (SHM) = BC6 (NCS)
| Specificaties |
|---|
| Cultuurhistorische waardering | B-status in het Register Railmonumenten |
| Bouwjaar | 1915 |
| Gebouwd door | Allan (Rotterdam) |
| Gebouwd voor | Zuiderzeetramweg |
| Verworven | 1967 |
| Staat van het object | dienstvaardig |
| Locatie | Hoorn |
| Lengte over buffers | 13780 mm |
| Breedte zonder richels | 2150 mm |
| Hoogte v.h. dak zonder uitsteeksels | 3450 mm |
| Spoorbreedte | 1435 mm |
| Aantal vaste zitplaatsen | 38 (12 Tweede klasse -B-, 26 Derde klasse -C-) |
| Aantal vaste staanplaatsen | 20 |
| Totaal aantal plaatsen | 58 |
| Geschiedenis |
|---|
| 1915-1954 | In dienst als personenrijtuig |
| 1954-1961 | In gebruik genomen als magazijn door NZH |
| 1961 | Verkocht aan NVBS en opgeslagen in Hoorn |
| 1967 | Overgedragen aan Tramweg Stichting |
| 1972 | Grote herstelling naar toestand GoTM en in dienst gesteld |
| 2020 | Groot herstel en ombouw naar afleverings toestand |
