Personenrijtuig AB334 van de Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij (RTM)

Houten personenrijtuig op twee draaistellen.

De maatschappij waarvoor dit rijtuig in dienst gesteld is, is de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM). Dit bedrijf bediende een uitgebreid lijnen net van stoomtrams, veerdiensten en later busdiensten op de Zuid Hollandse en Zeeuwse eilanden, zie de kaart, die hieronder weergegeven wordt.

De eerste series rijtuigen in dienst van de maatschappij waren van het vroege stoomtram type, met tondak, dan wel 2 assige ex paardetram rijtuigen en waren in gebruik op de normaalspoor stoomtramlijnen van de RTM tussen Rotterdam en Delfshaven/Schiedam. In 1904 deed de RTM afstand van dit net, het werd electrisch en kwam in eigendom bij de RET(M)

Ten behoeve van het tussen 1898 en ca. 1910 tot stand gekomen zeer uitgebreide smalspoor (1067mm) eilandennet van de RTM ten zuiden van Rotterdam waren veel rijtuigen nodig.

Dit in 1898 door fabrikant La Métallurgique geleverde rijtuig AB334 behoort tot de eerste serie van 10 stuks (AB 326-335) voor dit net en kan in feite beschouwd worden als het prototype van het “standaard type stoomtram rijtuig” van de Nederlandse stoomtramwegen. Op een achttal eersteklasserijtuigen na heeft de RTM alle rijtuigen voor haar “eilandennet” volgens dit ontwerp laten bouwen. De afleveringen liepen ongeveer parallel met de opening der opeenvolgende lijnen

Het model heeft, qua specificaties, veel gemeen met de stoomtramrijtuigen, als destijds in gebruik bij de Tweede Noord Hollandsche Tramweg Maatschappij op haar diensten in Noord Holland tussen Amsterdam en Alkmaar via Purmerend en naar (Volendam via) Edam. De wijzigingen daarop betroffen voor de RTM vooral het uiterlijk; rechte zijwanden, teakhouten bekleding en een gesloten balkon.  Een voorbeeld dat later door veel stoomtram maatschappijen werd gevolgd.

Het AB rijtuig beschikte over een eerste en een tweede klasse afdeling, eerste klasse met pluche kussens en de tweede, spartaans, op houten banken. De tram was tot 1930 een duur vervoermiddel en er werd door de reizigers, die zich dat -reizen- al konden permitteren, relatief veel in eerste klasse gereisd. (A staat voor eerste en B voor tweede klasse)

Wij mogen met dit rijtuig dus spreken van een “piece de resistance” als voorbeeld van een belangrijk punt in de ontwikkeling van de stoomtram in Nederland. Het wijkt ook enigszins af van de latere series standaardrijtuigen, het rijtuig is vanwege afwijkende draaistellen, ca. 10 cm. Lager.

Wij prijzen ons zeer gelukkig, dat wij dit rijtuig hebben kunnen verkrijgen en in haar oorspronkelijke glorie, maar naar normaalspoor omgespoord en technisch aangepast aan de eisen van het gebruik in onze zware dienst, hebben kunnen herbouwen. Het is het oudste in Nederland aanwezige en nog (weer) rijvaardige stoomtramrijtuig. 

Hieronder een indruk van de diverse stadia tussen oorspronkelijke en huidige dienst, uit- en inwendig.

Previous
Next
Specificaties
Cultuurhistorische waardering

B-status: Het rijtuig is een attractief onderdeel van de collectie door zijn opmerkelijkegeschiedenis als oudste representant van het Métallurgique rijtuigtype bekleed metschroten en voorzien van gesloten balkons

Bouwjaar1898
Gebouwd doorLa Métallurgique
Eigendom vanMuseumstoomtram
Staat van objectDienstvaardig
Lengte over buffers13800 mm
Breedte zonder richels2100 mm
Hoogte v.h. dak, zonder uitsteeksels2985 mm
SpoorbreedteOorspronkelijk 1067 mm, bij de Museumstoomtram 1435 mm
Aantal vaste zitplaatsen14 eerste klasse (A), 29 tweede klasse (B)
Aantal vaste staanplaatsen24
Totaal aantal plaatsen67
Geschiedenis
1898Gebouwd door La Metallurgique -België, smalspoor 1067 mm 
1898-1949In dienst als personenrijtuig, deed tot 1949 vanuit Rotterdam dienst op de Zuid-Hollandse eilanden
1949Verkocht, werd tot 1955 douane kantoortje in Gelderland
1955

Bak staat op de Bakkersweg te Maarsbergen. Werd verhuurd aan een losarbeider. Deze had een huurcontract tot 1962, daarna moest de bak weg. Tijdens restauratie is het huurcontract van de periode in Maarsbergen gevonden

1962

Bak gaat naar Rijswijk (Gld), aanvankelijk als woning, later werd hij gebruikt voor opslag van auto-onderdelen van garagebedrijf Van Os

1996Bak geruild voor twee zeecontainers en overgebracht naar opslag Museumstoomtram in Beverwijk
1998Overgebracht naar opslag in Zwaag, later Hoorn
2011Bak geheel gedemonteerd, aanvang restauratie
2015Op 27 maart 2015 is het rijtuig rijvaardig opgeleverd en op 14 mei (Hemelvaartsdag) in dienst genomen

ontdek meer