Personenrijtuig 22 van de Gooische Stoomtram (GS)

Houten personenrijtuig op twee draaistellen.

Rijtuig GS AB22 werd in 1904 door de fabrikant Wumag als één van een serie van vier (GS22-GS25) aan de Gooische Stoomtam geleverd.

De GS had bij de opening van haar bedrijf een zo groot aantal gesloten rijtuigen in dienst gesteld dat zij jarenlang niet aan uitbreiding behoefde te denken, maar na twintig jaar was dat moment toch gekomen. De GS kocht toen vier rijtuigen van een geheel nieuw type, groter en zwaarder dan de aanwezige, door Wumag ontworpen en tentoongesteld te Brussel. Deze nieuwe rijtuigen 22-25 werden in het bijzonder gebruikt voor de lijn Amsterdam -Laren. Zij bezaten drie afdelingen: eerste klasse (11 zitplaatsen op dwarsbanken), tweede klasse roken (12 zitplaatsen op langsbanken) en tweede klasse niet roken (20 zitplaatsen op een langs-en dwarsbanken).

In Nederland behoorden ze tot de eerste stoomtramrijtuigen, waarbij moderne design-opvattingen een belangrijke rol speelden. De Amerikaanse vormgeving en de afwerking met Jugendstil-details getuigen daarvan. De rijtuigen hebben goed voldaan. Tot aan het einde van het trambedrijf in 1947 zijn ze dienst blijven doen. Daarna kreeg rijtuig 22 een functie als noodwoning in het zogenaamde Tramdorp te Hilversum. Zo kon het rijtuig in deze tijd van woningnood nog nuttige diensten bewijzen.

Rijtuig 22 kreeg in 1942 in de (voormalige) eerste klasse afdeling langs-in plaats van dwarsbanken. Bij de opheffing van het reizigersvervoer op de resten van het Gooise tramwegnet (in 1944 overgenomen door de NBM) in 1948, werden de vier rijtuigen afgevoerd en als noodwoningen te Hilversum geplaatst. Na de ontruiming daarvan in 1974 heeft de Tramweg-Stichting de 22 en het door de NTM inmiddels overgenomen en omgenummerde rijtuig C 302 (ex GS 25) bij de collectie van de Museumstoomtram gevoegd. Van herstel van de C 302 heeft men begin 1983 echter moeten afzien wegens aangerichte vernielingen.

Aan het rijtuig is vanwege zijn historische waarde de hoogste A-status toegekend binnen de Collectie Nederland.

Previous
Next
Specificaties
Cultuurhistorische waarderingA-status 
Bouwjaar1904
Gebouwd doorWumag
Gebouwd voorGooische Stoomtram (GS)
Verworven1974
Staat van het objectWacht op restauratie
LocatieHoorn
Lengte over buffers 14940 mm
Breedte zonder richels 2250 mm
Hoogte v.h. dak zonder uitsteeksels 3250 mm
Spoorbreedte1435 mm
Aantal vaste zitplaatsen 43 (11 eerste klasse -A-, 32 Tweede klasse -B-)
Aantal vaste staanplaatsen20
Totaal aantal plaatsen 63
Geschiedenis
1904-1947 In dienst als personenrijtuig
1947-1949 Buiten dienst gesteld en opgeslagen
1949-1974 In gebruik als noodwoning
1974 Rijtuig geschonken via Tramweg Stichting aan SHM
1977 Bak gerestaureerd in Geldermalsen
Vanaf 1982 In dienst gesteld bij Museumstoomtram
Heden In afwachting van restauratie

ontdek meer